انواع ماشین آلات چاپ ، معرفی ویژگی ها و کاربردهای آن ها

در این مقاله از سایت آی آر چاپ شما را با انواع ماشین آلات چاپ و کاربردهای آن آشنا می‌کنیم. با ما همراه باشید.

امروزه صنعت چاپ در دنیا و همین طور در کشور ما نقش پررنگی در کسب‌و کارها و صنایع مختلف ایفا می‌کند. وجود تکنولوژی های جدید موجب گسترش انواع ماشین‌آلات و فرایند‌های چاپی شده که هر یک کاربرد و قابلیت‌های خاص خود را دارند. انواع ماشین‌آلات چاپی رایج موجود در ایران شامل دستگاه چاپ افست، چاپ هلیوگراور، چاپ فلکسو، چاپ سیلک اسکرین، چاپ تامپو، چاپ افست روی فلز، چاپ مخمل و چاپ لترپرس است. در این مقاله سعی داریم ضمن اشاره به فرایند هر دستگاه چاپ با کاربردهای تخصصی و مزایای هر روش چاپی آشنا شویم.

دستگاه چاپ چیست؟

دستگاه چاپ وسیله‌ای است که برای انتقال انواع محتوا شامل متن و تصویر از طریق فشردن جوهر بر سطوح صافی مانند کاغذ یا مقوا و ... استفاده می‌شود. اختراع دستگاه چاپ پیشرفت شگرفی در ارتقای فرهنگ و ارتباطات ایجاد کرد چراکه امکان تولید انبوه کتاب و سایر موارد چاپی را فراهم ساخت. امروزه با پیشرفت تکنولوژی و دستگاه‌های چاپ متنوع صنعت چاپ نقش مهمی در تولید و نشر کتاب، مجله، روزنامه، برچسب، بسته‌بندی و سایر محصولات چاپی دارد. این صنعت همچنین در زمینه تبلیغات و اطلاع‌رسانی نیز نقش مهمی ایفا می‌کند.

تاریخچه دستگاه چاپ در ایران

تاریخچه چاپ در ایران به دوران قبل از میلاد مسیح و به زمان هخامنشیان باز می‌گردد. در آن زمان از مهرهای سلطنتی برای تأیید احکام و فرمان‌های حکومتی استفاده می‌شد. واژهٔ چاپ در اواخر قرن هفتم هجری و در زمان سلطنت گیخاتوخان، پسر اباقاخان مغول، به زبان فارسی وارد شد. این واژه مربوط به پول‌های کاغذی بود که به آن چاو یا کااو می‌گفتند و اولین بار در ایران چاپ شدند. نخستین چاپخانه در ایران در دوران صفویان و توسط کشیشان ارامنه در جلفای اصفهان تأسیس شد. آنها با استفاده از این چاپخانه تعدادی دعا و ذکرهای مسیحی را چاپ کردند. رواج صنعت چاپ در ایران به طور جدی در دوران ولایت عهدی عباس میرزا نایب السلطنه آغاز شد. بنای نخستین چاپخانه در ایران که به زبان فارسی و با روش چاپ سربی، به نشر کتاب می‌پرداخت، به دستور عباس میرزا بنا شد. بعد از آن روش چاپ سنگی مرسوم شد. امروزه صنعت چاپ در ایران به یک صنعت پیشرفته تبدیل شده است. در ایران انواع مختلفی از دستگاه‌های چاپ وجود دارد و چاپخانه‌های متعددی در سراسر کشور فعال هستند.

معرفی انواع دستگاه چاپ (معرفی و بررسی کامل کاربردها و مزایای هر مورد)

دستگاه چاپ افست

دستگاه چاپ افست نوعی دستگاه چاپ به روش غیر مستقیم است. در این روش تصویر و متون ابتدا به صفحه فلزی به نام زینک منتقل و سپس از آن به لاستیکی که بر روی استوانه چاپ قراردارد منتقل می‌شود. در نهایت، تصویر و متن به کاغذ منتقل می‌شود. دستگاه‌های چاپ افست به دو صورت ورقی برای چاپ روی کاغذ‌های ورقی و به صورت رولی برای چاپ روی کاغذ‌های رولی هستند. از این دستگاه برای چاپ کتاب ، مجله، روزنامه، بروشور، کاتالوگ و جعبه بسته‌بندی در تیراژ بالا استفاده می‌شود.از جمله مزایای چاپ افست به کیفیت چاپ بالا و با جزئیات دقیق، سرعت بالا به خصوص در تیراژ بالا می‌توان اشاره‌کرد. این روش چاپی روشی مقرون‌ به صرفه برای تعداد بالای چاپ است و قابلیت چاپ روی کاغذ یادداشت از جمله کاغذ‌های گلاسه، مات و مقوا را امکان پذیر می‌کند.

دستگاه چاپ هلیوگراور

دستگاه چاپ هلیوگراور نوعی دستگاه چاپ گودی است که امروزه یکی از برترین و معروف‌ترین دستگاه‌های چاپ در جهان است. تیغه هایی در دستگاه تعبیه شدهاست که موجب عمیق‌تر شدن محل طراحی می‌شود و رنگ چاپی انتخاب شده از طریق دستگاه هلیوگرام گودتر روی سطح درج می‌شود و مرکب‌های اضافی توسط سیلندر های دستگاه پاک می‌شود. در هلیوگراور طرح‌های چاپ شده به سرعت خشک می‌شود زیرا دستگاه با حرارتهای مناسب هر رنگ، اقدام به خشک شدن می‌کند. به علت وجود سیلندرهای دقیق این دستگاه امکان چاپ هر طرحی به طور دقیق و منظم فراهم است.

از آنجایی که چاپ عکس، نوشته و لوگو بر روی محصولات امری ضروری و لازم برای هر کسب و کاری است. اغلب از دستگاه‌های هلیوگراورم برای این نوع چاپ استفاده می‌شود.از این نوع چاپ برای چاپ انواع بسته بندی مانند بسته‌های شکلات، مجلات، برچسب‌ها، کاتالوگ همچنین در چاپ اوراق بهادار و تمبر و ... استفاده می‌شود. از دستگاه چاپ هلیوگراور برای چاپ و طراحی انواع صفحات و سطوح مانند فلز، چوب، مس، ابزار آلومنیومی، تجهیزات چوبی و پارچه ای استفاده می‌شود.

مطالعه کنید: 10 تا از بهترین لوگوهای شهری در برندسازی شهری

دستگاه چاپ فلسکو

چاپ فلکسو یکی از محبوب‌ترین روش‌های چاپ در صنعت لیبلینگ است. چاپ فلکسو دارای صفحات چاپ انعطاف پذیر است که این صفحات به دور سیلندرها و روی یک پرس پیچیده می‌شود. صفحات جوهری که حاوی یک تصویر برجسته است با سرعت می‌چرخد و جوهرها را از طریق سوراخ‌های کوچک از رول به زیر لایه منتقل می‌کند. ماشین‌های چاپ فلکسو به چندصورت شامل ماشین فلکسو استک، ماشین فلکسو کارتنی، ماشین فلکسو سیلندر مرکزی و فلکسو خطی یا اینلاین وجود دارد. از مزایای چاپ فلکسو به سرعت بالا و مناسب آن برای چاپ‌های طولانی می‌توان اشاره کرد. این روش چاپی قرون به صرفه و بادوام است و هزینه کم‌تری برای تعداد چاپ متوسط و کم دارد. چاپ فلکسو بیشتر برای موارد چاپ روی پلاستیک و بسته‌بندی محصولات کاربرد اساسی دارد. سایر موارد استفاده از این روش چاپی می‌توان به استفاده در پاکت‌‌های خرید و بسته‌بندی ‌هایی که قابلیت انعطاف دارند، نمونه‌های مختلف پاکت، روزنامه و مجلات با جلد شومیز، چاپ روی فویل و سلفون، چاپ روی کارتن و لفاف بسته‌بندی اشاره کرد.

دستگاه چاپ سیلک اسکرین

دستگاه چاپ سیلک اسکرین به وسیله جوهری که روی یک توری عبور می‌کند تصویر را روی سطح مورد نظر چاپ می‌کند. بخش‌هایی ازاین توری که نیازی به رنگ ندارند با مواد خاصی که امولسیون نام دارد پوشیده می‌شود و در این حالت می‌توان تصاویر متنوعی را با استفاده از این روش چاپ کرد. با تغییر جنس توری، سوراخ‌های متفاوت آن می‌توان میزان مرکب چاپی که بر روی سطوح چاپ انتقال می‌یابد و ضخامت رنگ چاپ شده را تغییر داد. بعد از عملیات چاپ باید برای تثبیت رنگ، عملیات خشک شدن انجام گیرد. دو نوع دستگاه چاپ سیلک مسطح و گردزن وجود دارد.

 از جمله مزایای این روش مقرون به صرفه بودن آن است و برای تیراژهای مختلف قابل اجرا می‌باشد. از این نوع چاپ برای چاپ بر روی انواع مواد مانند سطوح پلاستیکی، چرمی، فلزی، شیشه‌ای، چینی و سرامیک و انواع باکس و جعبه و حتی ظروف یکبار مصرف و دیگر سطوح چاپ کرد.

دستگاه چاپ تامپو

چاپ تمپو نوعی انتقال چاپ به وسیله پد سیلیکونی می‌باشد. این نوع چاپ مناسب چاپ کالاهای گرد، خمیده و گود می‌باشد و امکان چاپ بر روی کلیه سطوح از جنس‌ها و شکل‌ها مانند سطوح گرد، صاف، محدب و منحنی را فراهم می‌کند. چاپ تمپو شامل سه مرحله ساخت و طراحی کلیشه، ساخت قالب یا فیکچر و فرایند چاپ تامپو است.

از مزایای چاپ تامپو می‌توان به هزینه پایین آن اشاره کرد که از آن می‌توان در صنعت و تهیه هدایای تبلیغاتی استفاده کرد. در صنعت برای چاپ روی قطعات خودرو، لوازم الکترونیک، قطعات صنعتی، لوازم پزشکی و چاپ ظروف استفاده می‌شود. در تهیه هدایای تبلیغاتی برای چاپ بر روی خودکار‌، تی‌شرت و لباس، فلش مموری، بطری ها و حتی لوازم یکبار مصرف کاربرد دارد.

دستگاه چاپ افست روی فلز

چاپ افست روی فلز تا حدود زیادی شبیه چاپ افست روی کاغذ است. در این شیوه، برای چاپ از زینک‌های مسی یا آلومنیومی استفاده می‌شود. برای طرح‌های ظریف از زینک آلومنیومی و برای طرح‌هایی که ظرافت بالایی ندارد و در تیراژ بالا چاپ می‌شود به علت نیاز به مقاومت بالاتر از زینک‌های مسی استفاده می‌شود. به طور کلی چاپ روی فلز شامل سه مرحله اصلی لاک زنی، چاپ و پخت در کوره است. ورقه های فلزی با پوششی از لاک پوشانده و آماده چاپ می‌شود. پس از چاپ عملیات ورنی روی فلز انجام ی‌شود و به شکل ردیفی وارد کوره خشک‌کن می‌شود. از مهمترین کاربرد چاپ افست روی فلز می‌توان به چاپ روی قوطی‌های مواد غذایی مانند انواع کنسروها و نوشیدنی‌ها، قوطی‌های واکس، تابلوهای راهنمایی و رانندگی، پلاک‌های صنعتی و ... اشاره کرد. در صنعت تبلیغات نیز از این روش چاپی برای تهیه جاسوئیچی‌های اختصاصی، یا ست های اداری استفاده می‌شود.

دستگاه چاپ مخمل

چاپ مخمل یا چاپ فلوک نوعی روش چاپ سیلک است که بعد از انجام، لایه زیبا از مخمل روی سطح چاپی حک می‌شود. در چاپ مخمل در مرحله اول با طراحی، شابلون سازی می‌کنند سپس همانند چاپ سیلک اسکرین از شابلون ها استفاده می‌شود . سطحی که قرار است چاپ بر روی آن حک شود را بر روی سطح صافی قرار می دهند و با چسب کاری روی پارچه یا سایر وسایل مخمل پاشی انجام و اضافه آن از روی سطح کنار زده می‌شود. برای مخمل پاشی از دو شیوه پنوماتیک یا الکترواستاتیک برای پخش یکنواخت استفاده می‌شود. صنعت نساجی بهره زیادی از این روش چاپی برده است. از چاپ مخمل در تولید لباس، روسری، جوراب و غیره استفاده می‌شود. همچنین برای چاپ بر روی قاب‌های عینک، وسایل و کالای آرایشی و بهداشتی و لوازم التحریر، چاپ بگ‌های پارچه ای، تهیه سالنامه های تبلیغاتی از این روش چاپی بهره‌گرفته می‌شود.

دستگاه چاپ لترپرس

چاپ لترپرس نوعی چاپ مسطح یا تایپو گرافی است. فرایندی که باعث برجسته شدن حروف روی کاغذ می‌شود. کلیشه های حروف ساخته شده و توسط دستگاه پرس خودکار به یک صفحه اعمال می‌شود، سپس غلطک‌هایی که از سطح آن عبور می‌کند و با جوهر پر می‌شوند  روی بستری که شامل انواع حروف و تصاویر است عبور می کند و با اعمال فشار بر روی کاغذ رنگ و بر جستگی روی کاغذ باقی می گذارد. چاپ لتر پرس که روشی چاپی با کیفیت بالاست به علت هزینه و زمان‌بر بودن در پروژه‌های چاپی محدود و خاص مانند دعوت نامه عروسی، چاپ فاکتور خرید، کارت پستال، پاکت نامه، بسته های ویژه مناسبتی کاربرد دارد.

ویژگی های بهترین دستگاه های چاپ

هریک از دستگاه‌های چاپ کاربرد‌های مختلفی دارند و متناسب با کاربردشان دارای قیمت و ویژگی های کاربردی متفاوتی هستند. بهترین دستگاه چاپ تنها زمانی معنا پیدا می‌کند که انتخاب درستی بنا به نیاز و نوع شرایط خود داشته باشیم. همان طور که در این مقاله با برخی از دستگاه‌های چاپ آشنا شدیم یادگرفتیم برخی روش ها برای تیراژ بالا روشی مقرون به صرفه تر هستند و برخی در تولید متوسط و پایین. اگر کیفیت در اولویت انتخاب ماست و خواستار چاپ طرح های پیچیده تر و ظریف‌تر هستیم انتخاب با زمانی که طرح ساده تری برای چاپ داریم متفاوت است. یکی دیگر از عوامل مهم در انتخاب بهترین دستگاه چاپ توجه به متریال مد نظر ما برای چاپ است از آنجا که دستگاه‌های چاپ کاربردهای متنوعی دارند، برخی قابلیت چاپ روی انواع سطوح را دارند ولی هر یک دارای نقطه قوتی در یک نوع متریال خاص می‌باشد و کیفیت و دوام بالاتری ارائه می‌کند.

جمع بندی

صنعت چاپ صنعتی گسترده است که در آن از دستگاه‌ها و تکنولوژی‌های مختلفی استفاده می‌شود. در این مقاله به معرفی متداول ترین دستگاه های چاپ موجود در بازار ایران پرداختیم که هرکدام بسته به نیاز و با توجه به کاربرد و مزایای آن مورد استفاده در صنایع مختلف قرار می‌گیرد.

مطالعه مقالات زیر پیشنهاد می شود:

• مزایای چاپ دیجیتال نسبت به چاپ سنتی
• چاپ DTF (دی تی اف) چیست و چه مزایایی دارد؟