بررسی ویژگی‌ها و تفاوت‌های نرم‌افزارهای مطرح طراحی Adobe - بخش اول

کدام جعبه ابزار؟

چون در ایران محدودیت‌های مربوط به کپی‌رایت اغلب رعایت نمی‌شود تقریباً همه‌ی ما حداقل برای یک‌بار هم که شده با نرم‌افزارهای مختلف کار کرده‌‌ایم. اما آنچه شاید بین تجربه‌ی اکثر ما مشترک باشد سر درنیاوردن از تفاوت نرم‌افزارهای گرافیکی بزرگی مثل photoshop  و InDesign و دیگر نرم‌افزارهای مطرح بازار است. برای بیشتر ما نرم‌افزارهای دیگر فرق خاصی با فتوشاپی که خیلی اسمش را می‌شنویم نداشته‌اند و در کل متوجه نشدیم که موارد استفاده از هرکدام از این نرم‌افزارها دقیقاً چیست.

متأسفانه این مسئله فقط به کاربران آماتور و معمولی برنمی‌گردد و حتی برخی از طراحان هم از این نرم‌افزارها درست و به‌جا استفاده نمی‌کنند. حالا اگر یک طراح حرفه‌ای هم با شما تماس بگیرد و از این شکایت کند که به‌طور مثال طراح قبلی فایل‌ها را در نرم‌افزارهای طراحی نامناسبی در کنار هم قرار داده و خروجی گرفته ممکن است فکر کنیم این طراح جدید کارش را بلد نیست. حتی ممکن است در دل خودمان هم بگوییم که "خب اینکه کاری ندارد. دوتا تغییر در فتوشاپ است، انجام بده و سیو کن."

اما خب واقعیت غیر از این است. Photoshop، InDesign و Illustrator مهم‌ترین نرم‌افزارهای طراحی هستند. تعداد زیادی نرم‌افزار دیگر هم در بازار وجود دارد که عموماً در ایران شناخته‌شده نیستند. اگر شرکت Adobe برای طراحی، سه‌گانه‌ی نرم‌افزاری خود را دارد به این معناست که هر یک از این نرم‌افزارها کاربرد و استفاده‌ی مخصوص به خود را دارند و باید در جای مناسبی از آن‌ها استفاده شود. با مقایسه و درک تفاوت این نرم‌‌افزارها شما می‌توانید نیازهای خاص خودتان را ارزیابی کنید و ببینید که در هر مورد کدام‌یک از این نرم‌افزارها برای پوشش آن مناسب‌تر هستند و دیگر خروجی کار شما پر از متن‌های تار و طرح‌بندی درهم‌ و برهم نباشد.

در این مجموعه مطلب تلاش خواهیم کرد تا شما را با مطرح‌ترین نرم‌افزارهای شرکت Adobe که برای طراحان کاربرد دارد بیشتر آشنا کنیم.

Adobe Photoshop

کمتر نرم‌افزاری هست که به‌اندازه‌ی فتوشاپ محتوای آموزشی رایگان و غیررایگان داشته باشد. از همان سال‌های خیلی دور که سی‌دی‌های آموزش نرم‌افزارها خیلی رواج داشت آموزش فتوشاپ پای ثابت محصولات این شرکت‌ها بود. الآن که با گسترش اینترنت و محتوای موجود در آن کار خیلی ساده‌تر هم شده، سایت‌های فارسی و انگلیسی زیادی هستند که شما را با جدیدترین و حرفه‌ای‌ترین نکات آموزشی فتوشاپ آشنا می‌کنند. خب این خیلی هم خوب است که برای یک نرم‌افزار چنین جامعه‌ی آموزشی قدرتمندی وجود داشته باشد اما این محتوای آموزشی بسیار قوی یک عارضه‌ی جانبی هم به همراه داشته است: حجم بالای اطلاعات در اینترنت باعث شده تا بسیاری از مردم و حتی طراحان فکر کنند که فتوشاپ برای کار کردن خیلی ساده است و بنابراین برای انجام هر کار گرافیکی و طراحی به سراغ این نرم‌افزار می‌روند. این افراد پیش خود می‌گویند که خب چه کاری است که برویم به دنبال آموزش به فرض نرم‌افزار InDesign. با قابلیت‌های فتوشاپ هم می‌شود همین کار را راحت انجام داد؛ و بعد اتفاقی که نباید می‌افتد!

اما فتوشاپ چیست؟

اولین چیزی که باید در مورد فتوشاپ بدانید و درواقع تفاوت کلیدی این نرم‌افزار با نرم‌افزار دیگری مثل Illustrator همین است، این است که فتوشاپ نرم‌افزاری بر پایه پیکسل کار می‌کند. یعنی طرح‌های گرافیکی در آن پیکسل-پیکسل هستند و به‌صورت وکتور(برداری) ذخیره نمی‌شوند. (قبلاً در توصیف فرمت‌های ذخیره‌سازی مفصل تفاوت این دو دسته را شرح دادیم) فتوشاپ در اصل برای کار بر روی عکس‌های گرفته شده با دوربین به وجود آمد و بسیاری از قابلیت‌ها و کارکردهای امروزی آن در طرح اولیه نبود.

بخشی از شهرت فتوشاپ بیشتر به این خاطر است که بسیاری از کاربران از آن برای ایجاد واسط‌های کاربری با جزئیات فراوان، گرافیک‌های صفحات وب، بنرهای اینترنتی، افکت‌های روی متن و دیگر موارد استفاده می‌کنند.

ادوبی در ادامه به گسترش امکانات و ابزارهایی پرداخت که به طراحان کمک می‌کند تا به خلق تصاویر برای چاپ، وب، المان های اولیه برای موشن گرافیک و غیره بپردازند. بنابراین و به‌طورکلی فتوشاپ در موارد زیر استفاده می‌شود :

• بهبود عکس/ تصحیح رنگ‌های عکس
• طراحی واسط کاربری وب موبایل و نرم‌افزار
• گرافیک وب
• گرافیک‌های متحرک
• افکت‌های خاص

اشتباهات رایج و تصورات اشتباه:

یکی از تصورات غلط و اشتباهات رایج در استفاده از فتوشاپ استفاده از آن برای طراحی لوگوست. استفاده از فتوشاپ برای طراحی لوگو و چیزهای دیگر مثل آن یک ایده‌ی وحشتناک است که اگر می‌خواهید درگیر عذاب دائمی نشوید حتماً فراموشش کنید. به‌طور مثال بیایید نگاهی به مورد مثالی مشهور، کارت ویزیت بیندازیم. در اینترنت به‌قدری آموزش طراحی کارت ویزیت با استفاده از فتوشاپ وجود دارد که واقعاً مخاطب را به این اشتباه می‌اندازد که فتوشاپ ابزار کاملاً مناسبی برای طراحی کارت ویزیت است. اگرچه ممکن است خروجی این آموزش‌ها حتی خیلی هم جالب از آب دربباید و شما از چاپ خروجی کار راضی باشید اما این اشاعه‌ی عادتی است که استفاده از ابزار نامناسب را برای انجام یک کار ترویج می‌کند.  

نرم‌افزار Illustrator برای ایجاد خروجی مناسب برای چاپ خیلی بهتر از فتوشاپ است. این درست است که می‌توانید در فتوشاپ نوع فایل خروجی را مشخص کنید و حتی از pathهای وکتور استفاده کنید و یا اشیاء وکتور را در قالب smart objectها استفاده کنید. اما به‌هرحال در پایان خروجی کار شما به‌صورت پیکسلی خواهد بود. البته اگر از فرمتی مثل .TIFF استفاده کنید اطلاعات لایه‌ها و شفافیتشان ذخیره خواهد شد. اما فرمت .EPS خروجی وکتور را پشتیبانی نمی‌کند و بنابراین لزوماً فتوشاپ بهترین راه برای آماده‌سازی یک کارت ویزیت نیست. هرچند این به این معنی هم نیست که نباید هیچ‌وقت از فتوشاپ برای طراحی کارت ویزیت استفاده کنید. در حقیقت زمان‌هایی هم هست که فتوشاپ ابزاری مناسب برای همین کار خواهد بود. درواقع این به ایده‌ی طراحی کار هم بستگی دارد.

به‌طور مثال اگر کارت ویزیت شما شامل بافت عکس و یا افکت‌های ویژه‌ای مثل بلور(البته استفاده از این افکت‌ها لزوماً هم کار خوبی نیست) و یا هر طراحی و شیءای که بر پایه‌ی پیکسل است فتوشاپ قطعاً بهترین راه خواهد بود. هرچند به یاد داشته باشید که در خروجی گرفتن هر طراحی گرافیکی بر پایه پیکسلی رزولوشن حداقل ppi 300 باشد و کار را در مود رنگ CMYK ذخیره کنید و هرگز به سراغ مد رنگ RGB نروید. به‌خصوص اگر از فیلترهای فتوشاپ در کارتان استفاده کرده باشید تغییر به مد CMYK‌ نشان می‌دهد که برخی از این فیلترها حالت اشباع‌شدگی رنگی دارند و ممکن است از استفاده از آن‌ها منصرف شوید.

• به‌طورکلی اصلی‌ترین نقاط قوت فتوشاپ عبارت است از :
• بهترین ابزار برای دستکاری و بهبود تصاویر است
• امکان ویرایش تصاویر حتی در حد پیکسل دارد
• شامل مجموعه‌ی کاملی از ابزارها فیلترها و افکت‌های ویژه است
• برخی قابلیت‌های ابتدایی طراحی را نیز دارد
• و دو نقطه‌ ضعف فتوشاپ هم عبارت است از :
• محیط بر پایه پیکسل که می‌تواند باعث شود خطوط و اشیا دندانه‌دار و فونت‌ها مبهم دیده شوند.
• کار کردن با متن و چیدن در تصویر مشکل است.

Adobe Bridge

کار کردن با فتوشاپ مثل کار روی یک میز شلوغ است. فایل‌های زیادی لازم می‌شود که باز و بسته شوند و کلی تغییرات که باید دقیق و حساب‌شده انجام شوند. Bridge یک نرم‌افزار کمکی است که کار فایل کنار میزتان را به‌خوبی انجام می‌دهد. شما می‌توانید به‌راحتی عکس‌ها را از خروجی دوربین یا هرجای دیگر در این نرم‌افزار نظم دهید، دسته‌بندی کنید، بر اساس ویژگی‌های مختلف رتبه‌بندی کنید و کلکسیون‌های تصویری خود را برای هر پروژه یا علاقه خود ایجاد کنید. درواقع این نرم‌افزار یک file browser تخصصی برای عکس و مواد اولیه نرم‌افزارهای طراحی است که خیلی خوب می‌فهمد حجم زیاد فایل می‌تواند شما را به‌شدت گیج کند. در واقع Bridge پل ارتباطی مناسبی است که همه‌ی نرم‌افزارهای Adobe را به هم مرتبط می‌کند و خروجی هرکدام را برای ورودی دیگری در دسترس قرار می‌دهد.

در مطالب بعدی به تشریح نرم‌افزار InDesign  و Illustrator و چند نرم‌افزار دیگر می‌پردازیم و نیز، آن‌ها را باهم مقایسه می‌کنیم.