دردسرهای غلط‌های املایی در کارهای چاپی – بخش اول
سال ۱۹۸۳ یک بوئینگ ۷۶۷ هواپیمایی کانادا در میانه مسیر حرکتش از مونترال به ادمونتون بود درحالیکه در ارتفاع ۴۱ هزار پایی از سطح بود سوختش تمام شد! خوشبختانه خلبان‌های بسیار باتجربه این هواپیما توانستند آن را مانند یک گلایدر بر زمین بنشانند. دلیل این اتفاق اما شاید باورنکردنی باشد. خلبان موقعی که در فرودگاه مبدأ سوخت‌گیری می‌کرده است فکر می‌کرده که اعداد برحسب گالن(هر گالن ۴/۵ لیتر است) است درحالیکه میزان سوخت وارد به هواپیما برحسب لیتر به وی ارائه شده بود. همین اشتباه بسیار ساده ممکن بود جان صدها نفر را بگیرد و صدها میلیون دلار خسارت به بار آورد.
هر صنعتی اشتباهات مرگ‌بار و مخصوص به خود را دارد. اشتباهاتی که پیشگیری از آن‌ها شاید کار سختی نباشد و تنها به دقت و تمرکز زیاد نیاز داشته باشد. اما تأثیر این اشتباهات در نتیجه‌ی کار در یک کلام وحشتناک است. در صنعت چاپ هم یکی از این اشتباهات وجود دارد که باعث می‌شود وقتی خروجی کارتان آماده شد و شما و همکارانتان به آن نگاه می‌کنید بلند بگویید نه نه نه. غلط‌هایی املایی فصل مشترک اشتباهات کارهای چاپی است و اگر دوست دارید که مجبور به پرداخت هزینه‌های سنگین مادی و معنوی نشوید لازم است به آن خیلی بیشتر توجه کنید.
غلط‌های املایی برای شرکت‌های بزرگ و کمپین‌های پرخرج آن‌ها گناه بزرگ‌تری است. بانک آینده هم کمپینی با شعار "عِیدِ و عِیدیش" برای نوروز ۹۵ طراحی کرده بود و تبلیغات آن روی بیلبوردهای شهر گذاشته شده بود. یک مسابقه عکاسی هم در این کمپین برقرار بود. همه‌چیز ظاهراً خوب بود به‌غیراز یک چیز کوچک. شعار کمپین غلط املایی داشت! کسره زیر واژه عید معنی "است" نمی‌دهد و برای درست نوشتن این عبارت باید بنویسیم "عیده و عیدیش"
کمپینی که قرار بود برای بانک آینده محبوبیت بیشتر ایجاد کند تبدیل به سوژه خنده خیلی‌ها در شبکه‌های اجتماعی شد. برخی در مورد این می‌نوشتند که چطور بانکی که نمی‌تواند یک عبارت ساده را درست بنویسد می‌تواند قابل‌اعتماد باشد. حتی یک طراح شوخ‌طبع با درست کردن طرحی گرافیکی با طعنه نوشته بود که پیشنهاد می‌دهد بعد از غلط املایی فاحش بانک آینده ازاین‌پس نام آن بانک به شکلی دیگر نوشته شود.
یک اصل ساده و غیرقابل خدشه در عالم نگارش وجود دارد که به‌جز موارد استثنا تقریباً همیشه صادق است. این اصل می‌گوید که اگر متنی نوشته شده است پس حتماً غلط املایی دارد حتی اگر پس از نوشتن یک‌بار دیگر خوانده و اصلاح شده باشد. این اصل یک تبصره هم دارد که خیلی ساده است : "شما جزو آن استثناها نیستید." از همان روزی که نوشتن را شروع کرده‌ایم با غلط املایی هم سروکار داشته‌ایم. به‌خصوص وقتی قرار است چیزی را تایپ کنیم که دیگر محال است در آن غلطی پیدا نشود. یک غلط املایی در متنی که در داخل شرکت استفاده می‌شود یا حتی قرار است برای یکی از همکاران یا مشتری‌ها ارسال شود اگرچه خیلی بد است اما لااقل معمولاً اثری محدود و در اکثر موارد قابل‌کنترل دارد. اما وقتی صحبت در مورد تبلیغات عمومی و تأثیر آن بر برندتان باشد همه‌چیز فرق می‌کند. اگر اهل شبکه‌های اجتماعی باشید هر از چندی یک عکس طنز از یک بنر یا تابلوی تبلیغاتی و یا دیگر چیزها را می‌بینید که کلی هم خنده‌دار است. ولی فکرش را بکنید که این بنر برای تجارت شما باشد و یا کاتالوگی که یک همچنین به‌اصطلاح "سوتی" بزرگی در آن رخ داده مربوط به شرکت شما باشد. در آن صورت هر چه که برای تبلیغات خود رشته کرده بودید پنبه می‌شود و به‌اصطلاح هم چوب هزینه تبلیغات را خورده‌اید و هم پیاز بی‌اعتباری و مسخره شدن بین مردم و همکاران.
بااینکه اثر غلط‌های املایی خیلی بد است اما روی خوب سکه این است که این اشتباه ازجمله معدود اشتباهاتی زمان طراحی است که شما بدون داشتن دانش طراحی می‌توانید از آن جلوگیری کنید. اکثر اشتباهات دیگر در طراحی نیاز به دانش تخصصی دارد که کار شما نیست اما جلوگیری از این اشتباه فقط به خود شما برمی‌گردد. برای همین به چند نکته و توصیه زیر توجه داشته باشید:
۱- کار را به دقیقه نود نیندازید.
مادر تمام اشتباهات چاپی عجله است. خیلی وقت‌ها تنها دلیلی که کار اشتباهات چاپی فاحش دارد نبود وقت است. اگر دو روز مانده به نمایشگاه به فکر بنر بیفتید دیگر فرصت چک کردن چیزی را ندارید و اولین باری که بنرتان را ببینید روز نمایشگاه بر دیوار غرفه‌تان است. کافی است که یک اشتباه چاپی خنده‌دار هم داشته باشید تا سوژه همکارانتان شود. در مورد بنر شاید بشود هزینه دوباره کرد و در زمانی کوتاه بنر را جایگزین کرد اما اگر کاتالوگتان ایراد داشت دیگر نه امکان هزینه کردن سنگین دارید و نه وقتی برای چاپ مجدد. پس لطفاً کارتان را زمانی شروع کنید که به اندازه کافی فرصت برای رفع این ایرادها پیش از چاپ داشته باشید. به قول تبلیغات تلویزیونی به یاد داشته باشید دیر رسیدن بهتر از هرگز نرسیدن است.
۲- به طراح و کارمندهای درگیر در پروژه اعتماد نکنید!
قصد بدی ندارند. بی‌سواد یا تنبل هم نیستند. اما به‌قدری چشمشان به متن‌های کارتان افتاده که نمی‌توانند غلط‌ها را درون آن ببینند. ممکن است خروجی کار را بیست بار هم مطالعه کنند اما نتوانند غلطی در آن پیدا کنند. خودتان حتماً متن نهایی کار را روی نمونه پرینت شده بررسی کنید. این کار را با حوصله و بیش از یک‌بار انجام دهید. بهتر از شما اما فردی است که در حوزه کاری شما هم نیست و با کلماتی که شما هر روز با آن‌ها سروکار دارید بیگانه است. یک نمونه از کار به وی بدهید و از او بخواهید کار را با دقت مطالعه کند. احتمالاً از تعداد غلط‌های پیداشده شگفت‌زده خواهید شد.
